SOSYOLOJİ [İng. Sociology]:


Results for "SOSYOLOJİ [İng. Sociology]:"

Sociological Dictionary

SOSYOLOJİ [İng. Sociology]:

(Sociological Dictionary) :
Sosyoloji toplumun ilmidir. sosyal olayları, sosyal müesseseleri, teşkilatlanma şekillerini, sosyal grupları, sosyal ilişkileri, sosyal yapı özelliklerini ve yapıda ortaya çıkabilecek değişme eğilimlerini ele alarak inceleyen bir bilim dalıdır. Sosyoloji bütün sosyal ilimlere ışık tutabilecek geniş kapsamlı bir ilimdir. Toplumları dönen bir çark veya mekanizma gibi işleyen bir bütüne ve sisteme sahip olarak ele alır. Sosyal gerçeği gözlemek, peşin hükümlerden sıyrılmak konuları eşya gibi ele alarak olayların sebep-sonuç ilişkilerini yoklamak sosyolojinin görevidir.Sosyolojik yakaşım, özellikle tarihi metoddan faydalanır ve konusuna, yere ve zamana göre itibarî (göreceli) yaklaşımları esas alır. Soyut ve somut olarak konulara bakar.Sosyoloji öncelerifelsefe ile içiçedir ve felsefeden oldukça etkilenmiştir. Ancak, daha sonra felsefeden bağımsız bir ilim olarak gelişir. Bu gelişmede A. Comte'un önemli payı bulunmaktadır. (Bkz. Comte, A.)Sosyoloji toplumun aynası olduğundan, sosyal gerçekte meydana gelen farklılaşma, sosyolojiyi zenginleştirmiş ve ona Köy, Şehir, İktisat, Hukuk, Aile, Eğitim, Sanayi gibi alt başlıklar kazandırmıştır.Sosyoloji her ne kadar insanlık tarihi ile balatılmakta ise de, onun hazırlanması, kaynak e yönünü bulmasına 18. ve 19. Yüzyıllarda ortaya çıkan sosyal olaylar ve fikir hareketleri önemli katkılarda bulunmuşlardır. 1830 ve 1848 yıllarında Batı Avrupa ülkelerinde çeşitli inkılâplar görülürken ilk sosyoloji sistemleri de ortaya çıkmıştır. 1789 Fransız İhtilâli de sosyolojiye önemli malzemeleler kazandırmıştır. Buna sanayi ihtilâlini de ilâve edebiliriz.Sosyolojinin bağımsız bir ilim olarak ortaya çıkmasına yardımcı olan A. Comte dışında Saint Simon, S. Sismondi, H. Spencer, F.Hegel, E. Durkheim, M. Weber, V. Parato, G.simmel, F. Tönnies, K. Marx, F.Le Play, H. Freyer, İbni Haldun, Z. Gökalp, M. İzzet, Z.F. Fındıkoğlu sosyoloji okulunun önemli isimllerindendir. Bunlara T. Parsons, R.K. Merton, R. Dahrendorf gibi isimleri de ilave edebiliriz.Sosyoloji tarihinde sosyal gerçeğe farklı pencerelerden bakma geleneğini gösteren ekoller, okullar da görülmüştür. Bu okullar içinde biyolojik okul, psikolojik okul, tarihçi okul, ekonomik okul, yapısal, fonksiyonel okul, çatışmacı okul gibi örnekler de verilebilir.İnsanların farklı teşkilâtlanma şekilleri altında bir araya gelmeleri, tesadüfî değildir. Sürekli bir arada yaşama ihtiyacını hissetmeleri söz konusu olmasaydı; Köy, Şehir, Hukuk, İktisat, Sanayi ve Eğitim gibi disiplinler gelişme zemini bulamazlardı. Bu bakımdan, hukukî ve iktisadî olay herşeyden evvel bir sosyal olaydır ve sosyal bir tabandan güç almaktadır.Sosyoloji, bir takım varsayımlardan çok; var olan gerçekleri ortaya koymaya çalışan, sosyal gerçeğe eğilen bir ilimdir. Soyut iddiaları somut gerçeklerin eşiğinde değerlendirir.Son yıllarda Sosyolojide determinist akımlar önemlerini kaybetmişlerdir. (Bkz. Determinizm)